Κάποτε η φρουκτόζη θεωρούνταν το ιδανικό γλυκαντικό. Ήταν φθηνή, δύο φορές πιο γλυκιά από τη γλυκόζη και ασφαλώς ένα φυσικό προϊόν. Ωστόσο αυτό το σάκχαρο που περιέχεται εκ φύσεων στα φρούτα και το μέλι, αλλά προστίθεται επίσης σε πολλές επεξεργασμένες τροφές, δεν θεωρείται πια αθώο για την υγεία....
Ολοένα και περισσότερες επιστημονικές μελέτες μαρτυρούν ότι η φρουκτόζη πιθανότατα συνδέεται με σοβαρές χρόνιες ασθένειες όπως ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, η υπέρταση, ο διαβήτης τύπου 2, η νεφρική ανεπάρκεια, η άνοια, ακόμη και η ποδάγρα.
Καινούργια άσχημα νέα ήλθαν στο προσκήνιο την περασμένη εβδομάδα από μια μελέτη που έδειξε ότι τα άτομα που έπιναν πολλούς φρουτοχυμούς και λάμβαναν μεγάλες ποσότητες φρουκτόζης αντιμετώπιζαν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ορθού. Σύμφωνα με τα ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό της Αμερικανικής Διαιτολογικής Εταιρείας, «ένοχη» για τη σύνδεση είναι η φρουκτόζη που περιέχεται σε μεγάλες ποσότητες στους επεξεργασμένους χυμούς φρούτων. Η μελέτη σημείωνε επίσης ότι πολλές από τις ευεργετικές για τον οργανισμό ουσίες που προστατεύουν από τους καρκίνους στον γαστρεντερικό σωλήνα, όπως οι φυτικές ίνες, η βιταμίνη C και άλλα αντιοξειδωτικά, χάνονται κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας των φρούτων.
Τα ευρήματα αυτά ωστόσο δεν ήταν τα πρώτα που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης και ειδικά της φρουκτόζης (να σημειωθεί ότι η επιτραπέζια ζάχαρη αποτελείται από ένα μόριο φρουκτόζης και ένα μόριο γλυκόζης). Νωρίτερα εφέτος ειδικοί από το Πανεπιστήμιο Μπανγκόρ στην Ουαλία ανέφεραν ότι ακόμη και ο φρεσκοστιμμένος χυμός φρούτων περιέχει έως και πέντε κουταλιές φρουκτόζης ανά ποτήρι, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους και σε διαβήτη τύπου 2.
Δείτε ένα σχετικό video για τη φρουκτόζη
Με βάση αυτά τα αποτελέσματα μάλιστα η Βρετανική Διαιτολογική Εταιρεία συνέστησε η κατανάλωση χυμών να μην ξεπερνά τα 150 ml την ημέρα. Όπως σημείωναν οι ειδικοί της Εταιρείας ακόμη και αν κάποιος πίνει φρέσκο χυμό φρούτων, κατά το στίψιμο απομακρύνονται όλες οι φυτικές ίνες με αποτέλεσμα η φρουκτόζη των φρούτων να απορροφάται ευκολότερα στην κυκλοφορία του αίματος.
Η φρουκτόζη βέβαια δεν περιέχεται μόνο στα φρούτα και στους φρουτοχυμούς αλλά βρίσκεται σε πλήθος έτοιμων τροφών – από μπισκότα μέχρι παγωτά. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν καν ότι την καταναλώνουν, αφού στα συστατικά των τροφίμων μπορεί κάποιος να τη βρει με πλήθος ονομασιών – το πιο κοινό όνομα για την «εκδοχή» της φρουκτόζης που παράγεται από τη βιομηχανία είναι το υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη σιρόπι καλαμποκιού (πρόκειται για μια επεξεργασμένη μορφή φρουκτόζης που προέρχεται από το καλαμπόκι). Σε πολλές περιπτώσεις η βιομηχανία επιλέγει αυτού του είδους το γλυκαντικό καθώς είναι φθηνό και «κλειδώνει» την υγρασία στις τροφές, με αποτέλεσμα να μην ξεραίνονται και να αυξάνεται ο χρόνος ζωής τους. Παράλληλα προσθέτει υφή σε τροφές όπως οι μπάρες δημητριακών και τα μπισκότα κάνοντάς τις πιο «μαστιχωτές» καθώς και σε παγωτά και επιδόρπια γιαουρτιού. Αυτό σιρόπι περιέχει ένα μείγμα φρουκτόζης και γλυκόζης (συνήθως η φρουκτόζη αποτελεί το 55% του μείγματος) αλλά διαφέρει από τη ζάχαρη γιατί τα μόρια της φρουκτόζης και της γλυκόζης δεν είναι ενωμένα όπως συμβαίνει στη ζάχαρη. Αυτό, πιστεύουν ορισμένοι διατροφολόγοι, ότι κάνει το συγκεκριμένο σιρόπι χειρότερο από τη ζάχαρη, αν και αυτό δεν είναι κάτι που έχει αποδειχτεί.
Το υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη σιρόπι καλαμποκιού χρησιμοποιείται και σε κατεψυγμένα προϊόντα αφού μειώνει την κρυσταλλοποίησή τους. Ένα ακόμη πλεονέκτημά του είναι ότι χαρίζει ωραίο καφέ χρώμα σε τροφές που έχουν ψηθεί όπως τα κέικ και άλλου είδους αρτοσκευάσματα, καθώς και στα δημητριακά πρωϊνού. Για όλους αυτούς τους λόγους να είναι από τα «αγαπημένα» της βιομηχανίας τροφίμων η οποία το χρησιμοποιεί και με το παραπάνω. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα γιαούρτι με γεύση φρούτων με χαμηλά λιπαρά μπορεί να περιέχει δέκα κουταλιές αυτού του γλυκαντικού με βάση τη φρουκτόζη. Ένα αναψυκτικό μπορεί να περιέχει ως και 13 κουταλιές του γλυκαντικού!
Τη στιγμή η φρουκτόζη «κατακλύζει» τη ζωή μας οι ειδικοί ανησυχούν σχετικά με την επίδρασή του στην υγεία. Και αυτό διότι ο οργανισμός μας δεν μεταβολίζει τη φρουκτόζη με τον ίδιο τρόπο όπως η γλυκόζη. Για την ακρίβεια, για τον μεταβολισμό του επιβαρύνεται σημαντικά το συκώτι, ενώ η γλυκόζη μεταβολίζεται σχεδόν από κάθε κύτταρο του σώματος. Για παράδειγμα ενώ η γλυκόζη είναι το καύσιμο του εγκεφάλου, η φρουκτόζη δεν μπορεί να εισέλθει στα εγκεφαλικά κύτταρα. Επιβαρύνεται λοιπόν πολύ το συκώτι κατά τον μεταβολισμό της φρουκτόζης γεγονός που οδηγεί σε πλήθος προβλημάτων. Ένα από αυτά τα προβλήματα είναι ότι αυξάνει τα τριγλυκερίδια και ένα άλλο είναι ότι αυξάνει τοουρικό οξύ στο αίμα. Ορισμένες μάλιστα μελέτες έχουν δείξει ότι η φρουκτόζη αυξάνει ακόμη και τη χοληστερόλη (χοληστερίνη) ενώ πριν από λίγα χρόνια εθεωρείτο αδιανόητο ένα υδατάνθρακας -όπως είναι η φρουκτόζη- να έχει αυτή την επίδραση.
Όμως τον περασμένο Αύγουστο μια αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Clicinal Endocrinology & Metabolism» έδειξε ότι ενήλικες που κατανάλωναν αναψυκτικά με σιρόπι καλαμποκιού επί δύο εβδομάδες (η κατανάλωση αντιστοιχούσε σε ποσοστό της τάξεως του 25% των ημερήσιων θερμιδικών απαιτήσεων) εμφάνισαν υψηλά επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων, τα οποία συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρδιοπαθειών.