Γιατί πάντα οι γιαγιάδες μας έλεγαν “Φάε να καρδαμώσεις;”
Ποιες οι μαγικές ιδιότητες του κάρδαμου και πόσο καλό κάνει την υγεία;.... Το φρέσκο ντόπιο χόρτο, που βρίσκουμε ενίοτε σε κάποιους πάγκους των λαϊκών αγορών, ονομάζεται «κάρδαμο» και δεν έχει σχέση με το ξερό μπαχαρικό της Ανατολής, το οποίο θα βρούμε σε μερικές ελληνικές συνταγές να αποκαλείται «καρδάμωμο» ή «κακουλές» – από την τουρκική ονομασία του μυρωδικού.
Το καρύκευμα αυτό είναι ο ξερός καρπός ενός φυτού των Ινδιών και της Σρι Λάνκα, που συγγενεύει με το τζίντζερ και είναι από τα πιο ακριβά μυρωδικά – μετά το σαφράν και τη βανίλια.
Το πως και γιατί ανακατεύτηκαν τα ονόματα αυτών των δύο διαφορετικών φυτών είναι άγνωστο. Πολλοί, πάντως, υποστηρίζουν ότι τα ακριβά αρωματικά «φασολάκια» του καρδάμωμου έφταναν στην αρχαία Ελλάδα από τον 4ο π.Χ. αιώνα, και αποκαλούνταν «άμωμον», λέξη που αργότερα για άγνωστο λόγο συγχωνεύτηκε με το κάρδαμο. Όπως και να έχει το πράγμα, το ξερό μυρωδικό καρδάμωμο χρησιμοποιείται αρκετά στην παραδοσιακή ελληνική κουζίνα, κυρίως στη βόρεια Ελλάδα, όπου και προτιμούν αντί για τα φυσικά πράσινα αποξηραμένα «φασολάκια» τα λευκά, εκείνα που περνούν από ειδική επεξεργασία για να λευκανθούν.
Κάρδαμο το φυτό:
Άλλες ονομασίες: Αγριορόκα, Ρόκα του ποταμού, Νεροκάρδαμο, Καρδαμούρα, Καρδαμύδα, Καρδάμινο, Αγριοκάρδαμο, Ναστούριο το φαρμακευτικό, Τζουρκάς, Τραγιά, Κακουλές.
Χρήσιμα μέρη: Ολόκληρο το φυτό και οι σπόροι του.
Το κάρδαμο είναι αυτοφυές φυτό και τα φύλλα του φύονται κοντά στη βάση του έχουν δυνατή πικάντικη γεύση και χρησιμοποιούνται σε σαλάτες και διάφορα γαρνιρίσματα. Το φυτό αυτό δεν ανήκει στην ελλαδική χλωρίδα. Φυτρώνει σε όλη την Ευρώπη, στα περιβόλια που ποτίζονται καλά, σε όχθες, σε ρυάκια. Συλλέγεται την Άνοιξη και τις αρχές του Καλοκαιριού. Το άγριο κάρδαμο είναι πλουσιότερο σε θρεπτικά συστατικά. Δεν αξίζει να αποξηρανθεί, γιατί τότε χάνει τις ιδιότητές του. Η φαρμακευτική παρασκευάζει από το φυτό αιθέρια έλαια, σιρόπι, χυμούς και βάμμα.
Υπάρχουν αρκετά είδη κάρδαμου. Τα πιο σημαντικά είναι:
1. Κοινό κάρδαμο. Γνωστό και ως κάρδαμο της Ορλεάνης, επιστημονική ονομασία Λεπίδιο το ήμερο -Lepidium sativum. Μονοετές και ποώδες φυτό με καταγωγή από την Ασία, αναπτύσσεται εξαιρετικά γρήγορα. Καλλιεργείται σε αρκετές περιοχές και έχει χρήσεις στη μαγειρική, σε σαλάτες, γαρνιτούρες και σούπες.
2. Νεροκάρδαμο. Έχει την επιστημονική ονομασία Ναστούρτιο το φαρμακευτικό – Nasturtium officinale. Πολυετές ποώδες φυτό με βλαστούς που έρπουν. Η καταγωγή του είναι από την Ευρώπη και σήμερα βρίσκεται σε πολλές περιοχές της γης κοντά σε λίμνες, ρυάκια ποταμούς και χαράδρες. Ως φρέσκο τρώγεται σε διάφορες σαλάτες ενώ βράζεται και τρώγεται ως λαχανικό, σε σούπες κ.λ.π.
3. Πικροκάρδαμο ή κάρδαμο των λιβαδιών. Χαμηλή πόα δηλαδή φυτό με μαλακό βλαστό, με λευκά ή ροζ άνθη. Βρίσκεται σε περιοχές του βόρειου ημισφαιρίου της γης. Τα φύλλα του είναι σαρκώδη και έχουν πικρή γεύση.
Θεραπευτικές ιδιότητες και χρήση:
– Περιέχει βιταμίνη C, γι΄αυτό και θεωρείται προληπτικό για κάθε ασθένεια.
– Στομάχι: Ανοίγει την όρεξη, βοηθάει στη χώνεψη, απομακρύνει τα αέρια του στομάχου και των εντέρων.
– Ο χυμός των κοπανισμένων φρέσκων φύλλων είναι αφροδισιακό.
– Είναι αιμοστατικό και καθαρίζει το αίμα γι αυτό και διευκολύνει την επούλωση των πληγών.
– Αντισηπτικό στις αιμορροΐδες.
– Μασώντας φρέσκα φύλλα κάρδαμου κάνουμε καλό στα ούλα και τις στοματίτιδες.
– Είναι καρδιοτονωτικό.
– Κατά των ρευματισμών.
– Διουρητικό, αποχρεμπτικό και κατά της αιματουρίας ως αφέψημα. Πίνουμε ένα φλυτζάνι κάθε δυο ώρες.
– Για πέτρες στη χολή και τα νεφρά, βρογχική καταρροή, ερεθισμούς στο δέρμα ως έγχυμα.
– Κατά της δυσοσμίας του στόματος: Μασώντας φύλλα κάρδαμου αφού φάμε σκόρδο η μυρωδιά φεύγει.
Εξωτερική χρήση:
– Κατά των πανάδων και των φακίδων: Παίρνουμε το μείγμα από δυο κουταλιές χυμό κοπανισμένου κάρδαμου και μια κουταλιά μέλι το απλώνουμε σε ένα πανί και τρίβουμε με αυτό το πρόσωπό μας μερικές φορές. Έτσι «εξαφανίζονται» οι φακίδες και οι πανάδες.
– Αν βρούμε φρέσκο Νεροκάρδαμο, κοπανίσουμε τα φύλλα του να πολτοποιηθούν και απλώσουμε το χυμό στα σπυριά και τις κηλίδες που τυχόν έχουμε, το λιγότερο μέσα σε ένα τέταρτο της ώρας το πρόσωπό μας θα καθαρίσει.
Ροφήματα κάρδαμου:
Έγχυμα:
2 κουταλάκια φύλλα κάρδαμου σε 1 φλυτζάνι βραστό νερό.
Αφέψημα:
Βράζουμε 30 γραμμάρια φύλλα κάρδαμου σε 1 λίτρο νερό.
Προσοχή στην κατανάλωση:
Η χρήση του κάρδαμου δεν θα πρέπει να είναι πολύ συχνή. Ο χυμός θα πρέπει να αραιώνεται. Οι έγκυες είναι καλύτερο να αποφεύγουν τη χρήση του.
Κάρδαμο ή Κακουλέ, το μπαχαρικό:
Το κάρδαμο ή καρδάμωμο ονομάζεται «βασίλισσα των μπαχαρικών» ή «”Σπόρος του παραδείσου»! Είναι ένα από τα ακριβότερα μπαχαρικά του κόσμου και έχει ιστορία τόσο μακρά όσο και ο ίδιος ο άνθρωπος.
Οι ρίζες του καρδάμωμου βρίσκονται στην Ινδία. Στα σανσκριτικά ονομαζόταν: «Ε-li-che», στα κινέζικα «ts’ao-k’ou», στα αραβικά «habahan». Στην αραβική κουλτούρα, μάλιστα, ήταν σύμβολο φιλοξενίας και το σέρβιραν στους καλεσμένους. Στις Αραβικές χώρες χρησιμοποιείται για να βελτιώσει τη γεύση του καφέ, ενώ σε κάποιες ευρωπαϊκές είναι περισσότερο δημοφιλές ακόμα και από την κανέλα.
Από τους αμνημόνευτους χρόνους ήταν γνωστές οι δυναμωτικές, θεραπευτικές, αλλά και αφροδισιακές ιδιότητές του. Τόσο, ώστε να «γεννήσει» μια πασίγνωστη έκφραση που περιγράφει όποιον ανακτά τις δυνάμεις του: «Καρδάμωσε»!
Αυτό το δημοφιλές μπαχαρικό, μαύρου, πράσινου ή λευκού χρώματος είναι βασικό συστατικό στο μείγμα κάρι στην Ινδία και τη Σρι Λάνκα, καθώς και στο μείγμα μπαχαρικών γκαράμ μασάλα (garam masala). Είναι επίσης αναπόσπαστο συστατικό για μικρασιατικά τσουρέκια και βασιλόπιτες. Είναι πλούσιο σε αιθέρια έλαια, άμυλα και κολλώδεις ουσίες, που του χαρίζουν αποσυμφορητικές, διουρητικές και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Το κάρδαμο είναι ένα μπαχαρικό που ενδείκνυται για όσους υποφέρουν από γαστρικές ή εντερικές διαταραχές: μπορούμε να μασήσουμε τους σπόρους του για να δροσίσουμε την αναπνοή μας μετά από ένα βαρύ γεύμα ή για να περιορίσουμε το κοιλιακό πρήξιμο. Πιο συγκεκριμένα το χρησιμοποιούμε:
Για καλύτερη πέψη:
Αν υποφέρουμε από πεπτικές διαταραχές, δοκιμάζουμε το εξής αφέψημα: αναμειγνύουμε 30 γραμμάρια πιπερόριζας, 4-5 σπόρους κάρδαμου και 5-6 ξυλάκια γαρίφαλου, και στη συνέχεια βράζουμε το μείγμα για τουλάχιστον 10 λεπτά σε δύο φλιτζάνια νερό κρατώντας κλειστό το καπάκι της κατσαρόλας για να μην εξέρχονται οι ατμοί. Θα ανακουφιστούμε αν πίνουμε ένα φλιτζάνι μετά από κάθε γεύμα. Αν αντιθέτως υποφέρουμε από κοιλιακά πρηξίματα και πόνους, τότε φτιάχνουμε ένα μείγμα από χαμομήλι (30 γραμ.), δυόσμο (30 γραμ.), κάρδαμο (15 γραμ.), μελισσόχορτο (15 γραμ.) και αρωματικό καλάμι (10 γραμ.). Πίνουμεένα φλιτζάνι μετά από κάθε κύριο γεύμα.
Για να ενισχύσουμε την ερωτική μας ζωή:
Η Κλεοπάτρα της Αιγύπτου, ήταν τόσο γοητευμένη από το άρωμά του, ώστε λένε πως έκαιγε τους σπόρους του σε ολόκληρο το παλάτι περιμένοντας τον Μάρκο Αντώνιο Σύμφωνα με την Αγιουρβέδα, το εν λόγω μπαχαρικό διεγείρει τη λεγόμενη ενέργεια “pitta”, ενισχύοντας τον πόθο, την πνευματική διαύγεια και τη μνήμη. Εμείς δεν έχουμε παρά να χρησιμοποιήσουμε μερικούς σπόρους του για να αρωματίσουμε το ρόφημα/τσάι που θα πιούμε με τον σύντροφό μας πριν πέσουμε στο κρεβάτι.
Καταπολέμηση κούρασης:
Αν διανύουμε μια περίοδο έντονης κούρασης και στρες, δοκιμάζουμε το παρακάτω φυσικό αφέψημα με τονωτική δράση. Το βράδυ, βάζουμε να μουλιάσουν σε ένα φλιτζάνι νερό 20 αμύγδαλα. Το επόμενο πρωί, στραγγίζουμε και ξεφλουδίζουμε. Βράζουμε 4 φλιτζάνια γάλα και τα ρίχνουμε στο μπλέντερ. Προσθέτουμε τα αμύγδαλα και ένα κουταλάκι σπόρους κάρδαμου, και χτυπάμε το μείγμα.
Απολαμβάνουμε τον χυμό τη στιγμή που νιώθουμε ότι έχουμε ξεμείνει από ενέργεια, όπως διαβάσαμε στη σχετική ανάλυση του www.ygeia-evexia.gr, www.yiannislucacos.gr, www.trip-travel.gr