Τον κίνδυνο υποβάθμισης περιοχών πλούσιας βιοποικιλότητας από μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα σε ποτάμια των Βαλκανίων, θέτει με ερώτησή του στο ευρωκοινοβούλιο οΝίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων.Σύμφωνα με δύο πρόσφατες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν για την οργάνωση EuroNatur και την Αυστριακή Ένωση Προστασίας της Φύσης ECA Watch, περίπου το ένα τρίτο των ποτάμιων οικοσυστημάτων των Βαλκανίων, ιδιαίτερα αυτών των δυτικών Βαλκανίων και του τριγώνου Βουλγαρίας – Ελλάδας – Τουρκίας, διατηρείται σχεδόν απείραχτο από ανθρώπινες δραστηριότητες. Πρόκειται για περιοχές αυξημένης βιοποικιλότητας (hotspots), ιδιαίτερα όσον αφορά τους υδρόβιους οργανισμούς. Σχέδια για συνολικά 573 υδροηλεκτρικά φράγματα ισχύος άνω του 1MW συμπεριλαμβανομένων όμως και 73 φραγμάτων ισχύος άνω των 50 MW έχουν καταγραφεί σε αυτή την περιοχή, ενώ ακόμη και κάποιες από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές δεν πρόκειται να ξεφύγουν από τις επιπτώσεις, όπως ο γνωστός ποταμός Σάβα, παραπόταμος του Δούναβη, που ρέει σε πολλές χώρες των Δ. Βαλκανίων (Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη και Σερβία).
Ο ευρωβουλευτής ζητά να ενημερωθεί για τυχόν σχετικές μελέτες της ΕΕ και για το αν η ελλιπής προστασία των περιοχών κατασκευής όσον αφορά τα κράτη-μέλη, παραβιάζει την Οδηγία των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ και αντίκειται στις κατευθύνσεις της πρόσφατα υιοθετηθείσας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα έως το 2020. Επίσης, αναφέρεται στο 6ο World Water Forum που πραγματοποιήθηκε από 12 έως 17 Μαρτίου, στη Μασσαλία της Γαλλίας, στο οποίο μεγάλες Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις έθεσαν το ζήτημα των σοβαρών επιπτώσεων που έχουν φράγματα ύψους μεγαλύτερου των 15 μέτρων και αμφισβήτησαν τον αειφόρο χαρακτήρα τους ή το χαρακτηρισμό τους ως «παραγωγούς ανανεώσιμης ενέργειας». Ζητά λοιπόν διευκρινίσεις από την Επιτροπή σχετικά με το ποια φράγματα θεωρούνται ότι παράγουν ανανεώσιμη ενέργεια.
«Η ενέργεια που προέρχεται από μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα δεν αποτελεί ανανεώσιμη πηγή καθώς καταστρέφει τον πόρο που χρησιμοποιεί» δήλωσε ο Ν. Χρυσόγελος. «Οι μελέτες δείχνουν ότι υπάρχουν εκτεταμένα σχέδια μεγάλων υδροηλεκτρικών φραγμάτων στα περισσότερα ποτάμια των Βαλκανίων, που αποτελούν περιοχές εξαιρετικά σπάνιας βιοποικιλότητας. Και βέβαια αφορά και την Ελλάδα, καθώς δεν είναι μόνο τα διασυνοριακά της ποτάμια που υποφέρουν, αλλά και όσα ρέουν αποκλειστικά σε ελληνικό έδαφος. Τρανταχτό παράδειγμα o Aχελώος, ο Αλιάκμονας που κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια μεγάλη τεχνητή λίμνη ή αρδευτικά φράγματα στον Ίασμο Ροδόπης και στον Τσικνιά της Λέσβου που απειλούν περιοχές με μεγάλη οικολογική αξία. Ζούμε σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο, στην οποία οι αλλαγές στο οικονομικό σύστημα κινδυνεύουν να συνοδευτούν και από μη αντιστρέψιμες αλλαγές στο σύστημα περιβαλλοντικής προστασίας. Αν δεν συνειδητοποιήσουμε εγκαίρως ότι ο δρόμος αυτός είναι αδιέξοδος, τότε απλά θα δούμε την οικονομική κρίση να χειροτερεύει παράλληλα με την οικολογική κρίση και ορισμένους να κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν το γιατί».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης
Θέμα: Σχέδια κατασκευής μεγάλων υδροηλεκτρικών φραγμάτων απειλούν τα ποτάμια των Βαλκανίων
Σύμφωνα με δύο πρόσφατες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν για την οργάνωση EuroNatur και την Αυστριακή Ένωση Προστασίας της Φύσης ECA Watch, τεκμηριώνεται η πολύ μεγάλη οικολογική αξία των ποτάμιων οικοσυστημάτων των Βαλκανίων, ιδιαίτερα αυτών των δυτικών Βαλκανίων και του τριγώνου Βουλγαρίας – Ελλάδας – Τουρκίας. Περίπου το ένα τρίτο αυτών διατηρείται σχεδόν ανέγγιχτο από ανθρώπινες δραστηριότητες. Πρόκειται για περιοχές αυξημένης βιοποικιλότητας (hotspots), ιδιαίτερα όσον αφορά τους υδρόβιους οργανισμούς . Σχέδια για συνολικά 573 υδροηλεκτρικά φράγματα ισχύος άνω του 1MW συμπεριλαμβανομένων 73 φραγμάτων ισχύος άνω των 50 MW έχουν καταγραφεί σε αυτή την περιοχή, ενώ ακόμη και κάποιες από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές δε θα ξεφύγουν από τις επιπτώσεις, όπως το Εθνικό Πάρκο του Mavrovo στην ΠΓΔΜ ή ο γνωστός ποταμός Σάβα. Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Έχει ενημέρωση από τα κράτη-μέλη της περιοχής ή από τα υπό ένταξη κράτη για τα σχέδια ανάπτυξης υδροηλεκτρικών φραγμάτων σε ποτάμια συστήματα;
2. Η παραγόμενη ενέργεια πόσων από αυτά θεωρείται ανανεώσιμη; Ποια κριτήρια έχει η Επιτροπή για να κατατάσσει την παραγόμενη υδροηλεκτρική ενέργεια σε ανανεώσιμη ή μη;
3. Συμφωνεί πως τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής, στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά 2000/60/ΕΕ, θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τα μεγάλα φράγματα ως μη βιώσιμα καθώς καταστρέφουν ανεπανόρθωτα τους φυσικούς πόρους που χρησιμοποιούν και εντάσσουν φυσικά ποτάμια συστήματα σε βαρέως τροποποιημένα;
4. Σχεδιάζει κάποια Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για όλη την περιοχή;
5. Συμφωνεί ότι η ελλιπής προστασία αυτών των περιοχών, όσον αφορά τα κράτη-μέλη, παραβιάζει την Οδηγία των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ και αντίκειται στις κατευθύνσεις της πρόσφατα υιοθετηθείσας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα έως το 2020;
6. Τι μέτρα προτίθεται να λάβει ώστε να στηρίξει τα κράτη-μέλη της περιοχής, αλλά και τα υπό ένταξη κράτη, με στόχο την προστασία των ποτάμιων συστημάτων τους από την κατασκευή μεγάλων υδροηλεκτρικών φραγμάτων;
Οικολόγοι Πράσινοι