Για την αντιμετώπιση της δυσπεψίας, των ηπατικών προβλημάτων, της υψηλής χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων....Βοτανικό όνομα: Cynara scolymus Κοινό όνομα: Artichoke
Παραδοσιακή ιστορία και χρήση Η αγκινάρα προέρχεται από τις περιοχές της νότιας Ευρώπης, τη βόρεια Αφρική και τα Κανάρια νησιά. Είναι ένα από τα παλαιότερα θεραπευτικά φυτά. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν ως βοηθητικό της πέψης.
Σύγχρονες έρευνες Η αγκινάρα έχει μια φήμη που εκτείνεται πέρα από τη μαγειρική χρήση. Έχει εδώ και καιρό χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της πέψης και για ηπατικά προβλήματα, αλλά πιο πρόσφατα έχει γίνει δημοφιλές ως ένα υπολιπιδαιμικό. Η αγκινάρα χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της δυσπεψίας, ιδιαίτερα μετά από ένα γεύμα με πολλά λίπη. Αυτό οφείλεται στη χολεκκριτική δράση του φυ
70
τού. Η αγκινάρα δηλαδή αυξάνει τη ροή της χολής. Σε μια μελέτη με 553 άτομα που έπασχαν από πεπτικές διαταραχές, η χορήγηση 320-640 mg τυποποιημένου εκχυλίσματος αγκινάρας τρεις φορές την ημέρα φάνηκε ότι μειώνει τη ναυτία, τους πόνους στην κοιλιά, τη δυσκοιλιότητα και τον μετεωρισμό σε πάνω από το 70% των συμμετεχόντων(1). Μελέτες έχουν δείξει ότι η αγκινάρα μειώνει τη χοληστερίνη. Τα καφεοϋλκουϊνικά οξέα και τα φλαβονοειδή συστατικά της αγκινάρας φαίνεται ότι παρέχουν το μεγαλύτερο μέρος των επιδράσεων του φυτού. Σε μια ελεγχόμενη με placebo, τυχαιοποιημένη δοκιμή, 143 ασθενείς με αρχικά επίπεδα χοληστερίνης μεγαλύτερα από 280 mg/dl λάμβαναν είτε placebo είτε 450 mg αποξηραμένου εκχυλίσματος αγκινάρας τέσσερις φορές την ημέρα. Μετά από έξι εβδομάδες αυτοί που λάμβαναν το εκχύλισμα αγκινάρας είχαν 18,5% μείωση στη χοληστερίνη σε αντίθεση με τα άτομα της ομάδας placebo που είχαν 6,3% μείωση. Η αναλογία LDL/HDL μειώθηκε 20,2% στους χρήστες αγκινάρας(2). Άλλη μια βραχύχρονη μελέτη (έξι εβδομάδων) έδειξε ότι η αγκινάρα μείωσε τα τριγλυκερίδια από 214,97 mg/dl σε 188,7 mg/dl(3). Η αγκινάρα χαμηλώνει τη χοληστερίνη μειώνοντας τη σύνθεση της χοληστερίνης στο συκώτι και αυξάνοντας τη μετατροπή της χοληστερίνης σε χολικά οξέα. (Η χοληστερίνη είναι βασικό συστατικό για χολικά οξέα). Σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες, τα επίπεδα της χοληστερίνης είναι μερικές φορές υψηλά λόγω εξασθενισμένης μετατροπής της χοληστερίνης σε χολικά οξέα. Έτσι τα χαμηλά επίπεδα χολικών οξέων στέλνουν ένα ισχυρό σήμα στο ήπαρ να παρέχει περισσότερη χοληστερίνη.
71
Το φλαβονοειδές λουτεολίνη παίζει σημαντικό ρόλο στις υποχοληστερολαιμικές επιδράσεις της αγκινάρας. Οι στατίνες (τα νεότερα φάρμακα για τη χοληστερίνη) μειώνουν τη χοληστερίνη εμποδίζοντας τα ένζυμα ρεδουκτάση HMG-CoA. Οι τοκοτριενόλες (μια μορφή βιταμίνης Ε) υποβιβάζουν επίσης αυτό το ένζυμο. Οι έρευνες για την αγκινάρα δεν έχουν βρει άμεση αναχαίτιση της ρεδουκτάσης HMG-CoA. Άλλα ενζυματικά βήματα που συμβαίνουν αργότερα στη βιοσύνθεση της χοληστερίνης εμφανίζονται ότι είναι ανεπηρέαστα. Φαίνεται ότι η λουτεολίνη εμποδίζει τη χοληστερίνη κάτω από το επίπεδο της ρεδουκτάσης HMG-CoA και ως εκ τούτου διασώζει τη σύνθεση του συνενζύμου Q10. Αντίθετα οι στατίνες μπλοκάροντας τη ρεδουκτάση, μπλοκάρουν και την παραγωγή συνενζύμου Q10. Το American Journal of Clinical Nutrition ανέφερε πρόσφατα ότι το χλωρογενικό οξύ, ένα συστατικό που βρίσκεται στο μαύρο τσάι και στον καφέ, μπορεί να αυξάνει τα επίπεδα της ομοκυστεΐνης(4). Το χλωρογενικό οξύ υπάρχει επίσης και στην αγκινάρα. Δεδομένου ότι η ομοκυστεΐνη θεωρείται από πολλούς επιστήμονες ως σημαντικότερος παράγοντας για καρδιαγγειακή ασθένεια από ότι η χοληστερίνη, τα άτομα με υψηλή ομοκυστεΐνη θα πρέπει να αποφεύγουν το εκχύλισμα αγκινάρας. Όσοι λαμβάνουν εκχύλισμα αγκινάρας για τη μείωση της χοληστερίνης θα πρέπει να ελέγχουν ανά περιόδους τα επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα τους. Η αγκινάρα βοηθά επίσης στον ίκτερο και την ιογενή ηπατίτιδα και είναι γενικά ευεργετική για το συκώτι. Η ενίσχυση της παραγωγής χολής που κάποιος έχει τρώγοντας αγκινάρες μπορεί να αποδοθεί στο συστατικό cynarin, το οποίο είναι πολύ ωφέλιμο για
72
την υγεία του συκωτιού. Η χολή που το συκώτι σας παράγει, βοηθά να αποβληθούν επικίνδυνες τοξίνες. Οι αγκινάρες περιέχουν επίσης το φλαβονοειδές silymarin, ένα ισχυρό ηπατοπροστατευτικό συστατικό. Η silymarin αποτρέπει τη διαδικασία της υπεροξείδωσης των λιπιδίων να συμβεί στις κυτταρικές μεμβράνες των ιστών του συκωτιού, κάνοντας έτσι την αγκινάρα ένα ισχυρό όπλο για την υγεία του συκωτιού σας. Η αγκινάρα έχει προληπτική αντικαρκινική δράση. Υπάρχουν πολλά ισχυρά πολυφαινολικά αντιοξειδωτικά στις αγκινάρες, τα οποία οι ερευνητές πιστεύουν ότι μπορούν να συμβάλουν στην πρόληψη και αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη, του καρκίνου του μαστού και της λευχαιμίας. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα αντιοξειδωτικά ρουτίνη, κουερσετίνη και γαλλικό οξύ, που βρίσκονται στο εκχύλισμα φύλλων αγκινάρας, μπορούν να προκαλέσουν απόπτωση (κυτταρικό θάνατο) και να μειώσουν τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων. Σε έρευνα που έγινε στο πανεπιστήμιο Comenius στη Σλοβακία, το εκχύλισμα φύλλων αγκινάρας μελετήθηκε για την ικανότητά του να εμποδίζει την ανάπτυξη των κυττάρων λευχαιμίας. Σε μια περίοδο 24 ωρών τα κύτταρα της λευχαιμίας θεραπεύθηκαν με μια ποικιλία συγκεντρώσεων εκχυλίσματος φύλλων αγκινάρας, και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι προκαλεί απόπτωση και μειώνει τον πολλαπλασιασμό αυτών των κυττάρων. Επιπλέον, ερευνητές στο πανεπιστήμιο Georg-August στη Γερμανία ανέφεραν ότι πολλά φυτοχημικά στις αγκινάρες μπλοκάρουν την έκκριση καρκινικών παραγόντων, εμποδίζοντας έτσι την αγγειογένεση που σχετίζεται με τον καρκίνο.
73
Δοσολογία Για τη χοληστερίνη η συνιστώμενη δόση είναι μια κάψουλα τρεις φορές την ημέρα που να περιέχει 300 mg αγκινάρας τιτλοδοτημένης ώστε να περιέχει 13%-18% καφφεολκουϊνικού οξέος. Για δυσπεψία και καούρα στο στομάχι η δοσολογία είναι 320-640 mg εκχυλίσματος φύλλων αγκινάρας τρεις φορές την ημέρα. Μερικές μελέτες έχουν χρησιμοποιήσει ένα ειδικό εκχύλισμα που ονομάζεται ALE LI 220 (HeparSL forte, Berlin, Germany). Για υψηλή χοληστερίνη η δοσολογία είναι 1.800-1.920 mg την ημέρα ενός ειδικού εκχυλίσματος αγκινάρας (Valverde Artischocke, Novartis Consumer Health) σε 2 με 3 χωρισμένες δόσεις. Έχουν επίσης χρη σιμοποιηθεί προϊόντα που περιέχουν 60-1.500 mg την ημέρα του ενεργού συστατικού cynarin. Αν δεν είναι διαθέσιμο κάποιο τυποποιημένο εκχύλισμα, η ποσότητα των ακατέργαστων, αποξηραμένων φύλλων είναι 1-4 gr τρεις φορές την ημέρα.
Παρενέργειες-Αλληλεπιδράσεις Η αγκινάρα στις συνιστώμενες δόσεις δεν προκαλεί παρενέργειες.