Ένα βότανο που καταπολεμά τις ουρολοιμώξεις
Λατινικό όνομα: Vaccinium macrocarpon
Αγγλικό όνομα: Cranberry
Παραδοσιακή ιστορία και χρήση
Το cranberry, γένος Vaccinium, φύεται στη βόρεια Ευρώπη, βόρεια Ασία και βόρεια Αμερική..... Το βορειοαμερικάνικο cranberry (Vaccinium macrocar¬pon) έχει μια μακρά ιστορία. Οι ιθαγενείς Αμερικάνοι χρησιμοποιούσαν τα cranberries ως φαγητό, για ιατρι¬κούς σκοπούς και σε τελετές. επίσης έχουν χρησιμοποι¬ήσει παρασκευάσματα cranberry, για να θεραπεύσουν μολύνσεις του ουροποιητικού συστήματος και άλλες ασθένειες για αιώνες.
Σύγχρονες έρευνες
Η σύγχρονη ιατρική έρευνα έχει αποκαλύψει τις επιδράσεις των cranberries στην ουροφόρο οδό και πώς η κατανάλωση χυμού cranberry μπορεί να προλά¬βει μολύνσεις της ουροφόρου οδού. Πρόσφατες επίσης μελέτες έδειξαν ότι τα cranberries προάγουν την γα¬στρεντερική και στοματική υγεία. Έχουν επίσης αντιο¬ξειδωτική και αντικαρκινική δράση και προστατεύουν το καρδιαγγειακό σύστημα. Τα cranberries περιέχουν τις πιο αντιοξειδωτικές φαινόλες σε σύγκριση με 19 φρούτα που καταναλώνουμε τακτικά, όπως αναφέρει ο Joe Vinson, Ph.D., ερευνητής στο πανεπιστήμιο του Scranton. Ιδιαίτερα όμως είναι δημοφιλή για το ότι προλαμβάνουν τις ουρολοιμώξεις.286
Σύμφωνα με το Journal of the American Medi¬cal Association οι ουρολοιμώξεις συνεπάγονται με πε¬ρισσότερες από 11 εκατομμύρια επισκέψεις στο γιατρό ετησίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, επιβαρύνοντας το σύστημα υγείας με περισσότερο από 2 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο. Οι γυναίκες προσβάλλονται συ¬χνότερα από τους άνδρες. Έχει υπολογιστεί ότι το 60% όλων των γυναικών θα παρουσιάσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους ουρολοίμωξη. Αν υπήρχε λοιπόν κάτι που θα προλάμβανε τις ουρολοιμώξεις, δεν θα ήταν κάτι που όλες οι γυναίκες θα ήθελαν; Κι όμως υπάρχει κάτι που μπορεί να προλάβει τις ουρολοιμώξεις, και αυτό είναι το cranberry.
Για γενεές οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν χυμό cranberry, πεπεισμένοι ότι έχει τη δυνατότητα να κατα¬πολεμά τις ουρολοιμώξεις, αλλά ο ακριβής μηχανισμός της δράσης του τώρα έχει αρχίσει να γίνεται κατανοη¬τός. Μια πρόσφατη μελέτη από ερευνητές του Worces¬ter Polytechnic Institute έδειξε ότι ο χυμός αλλάζει τις θερμοδυναμικές ιδιότητες των βακτηρίων στην ουρο¬φόρο οδό, δημιουργώντας έναν ενεργειακό φραγμό που προλαμβάνει τα μικρόβια από το να πάνε αρκετά κοντά και να προσκολληθούν στα κύτταρα και να ξε¬κινήσει έτσι μια μόλυνση. Προστατεύει τον οργανισμό από βακτηρίδια τα οποία μπορούν να προκαλέσουν μολύνσεις στην ουροφόρο οδό. Συγκεκριμένα, εμπο-δίζει την προσκόλληση των βακτηριδίων αυτών στα τοιχώματα της ουροφόρου οδού (ιδιαίτερα της ουρο¬δόχου κύστης). Τα cranberries περιέχουν προανθοκυ¬ανιδίνες που μπορούν να προλάβουν την προσκόλλη¬ση συγκεκριμένων βακτηριδίων, όπως του E-coli, στο επιθήλιο της ουροφόρου οδού και την επακόλουθη αναπαραγωγή που απαιτείται για τη μόλυνση. Είναι οι προανθοκυανιδίνες λοιπόν που συμβάλλουν στην 287
πρόληψη κατά των ουρολοιμώξεων και όχι η προκα¬λούμενη από την κατανάλωση χυμού cranberry οξέωση των ούρων, όπως παλιότερα είχε υποτεθεί. Ο Dr. Amy Howell και οι συνεργάτες του πρώτοι αναφέρθηκαν στις αντιπροσκολλητικές ιδιότητες των προανθοκυα¬νιδινών το 1998. Συνέκριναν τις προανθοκυανιδίνες των cranberries με τις προανθοκυανιδινών που βρίσκονται στα σταφύλια, στα μήλα, στο πράσινο τσάι και στη σοκολάτα. Ανακάλυψαν ότι οι προανθοκυανιδίνες των cranberries είναι δομικά διαφορετικές από τις προανθοκυανιδίνες των άλλων φυτικών τροφών που εξετάστηκαν, κάτι που μπορεί να εξηγεί γιατί το cranberry έχει μοναδικές αντιπροσκολλητικές ιδιότητες των βακτηριδίων και βοηθά στο να παραμένει η ουροφόρος οδός υγιής.
Το 2002 στο συνέδριο της Experimental Biology αναφέρθηκε ότι κοκτέιλ χυμού cranberry πρόλαβε το Ecoli από το να προσκολληθεί στα κύτταρα της ουροδόχου κύστης έξι εθελοντών. Οι ερευνητές επίσης ανέφεραν ότι η αντιπροσκολλητική δράση μπορεί να διαρκέσει 10 ώρες μετά την κατανάλωση του χυμού, και συνέστησαν τη λήψη δύο μερίδων χυμού cranberry σε χρονική απόσταση μεταξύ τους.
Πολλές είναι οι έρευνες που πιστοποιούν την προληπτική δράση των cranberries κατά των ουρολοιμώξεων. Το 1994 μια διπλήτυφλή μελέτη σε 153 ηλικιωμένες γυναίκες δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Medical Association. Σε αυτή τη μελέτη οι γυναίκες στις οποίες χορηγήθηκε χυμός cranberry είχαν μικρότερο από το μισό αριθμό ουρολοιμώξεων που είχε η ομάδα ελέγχου στην οποία χορηγήθηκε μια placebo απομίμηση ποτού cranberry.
Η καθημερινή δόση που λάμβαναν οι γυναίκες ήταν 300 ml, αλλά μεταγενέστερες μελέτες χρησιμοποίησαν μεγαλύτερες δόσεις. Έχει 288
βρεθεί ότι χρειάζεται να καταναλώνουμε πολλά ποτή¬ρια χυμού cranberry καθημερινά, για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Όμως είναι δύσκολο να πίνουμε τόσα ποτήρια την ημέρα. Σημειωτέον, ότι τα κοκτέιλ χυμού cranberry περιέχουν μόνο 27% χυμό cranberry, ενώ το υπόλοιπο είναι νερό με γλυκαντικά.
Αν και το κοκτέιλ χυμού cranberry έχει βρεθεί ότι είναι πολύ αποτελεσματικό κατά των ουρολοιμώξεων, η κατανά¬λωση μεγάλων ποσοτήτων αυτού του προϊόντος, στο οποίο έχουν προστεθεί γλυκαντικές ουσίες, έχει πολλά μειονεκτήματα για την υγεία μας: μας φορτώνει με πολλή ζάχαρη και θερμίδες. Ακόμα κι αν πίναμε καθαρό χυμό cranberry, πάλι θα φορτώναμε τον οργανισμό μας με υπερβολική φρουκτόζη. Αυτό θα είχε ως συνέπεια αύξηση του βάρους και άλλες παθήσεις που σχετίζο¬νται με την υψηλή πρόσληψη σακχάρων.
Για τους δια¬βητικούς μια τέτοια θεραπεία με χυμό cranberry είναι αδύνατη, διότι θα προκαλούσε ζημιά στην υγεία τους. Κι όμως υπάρχει ένας πιο πρακτικός τρόπος να έχουμε τα οφέλη των κοκτέιλ χυμού cranberry χωρίς να λαμβάνουμε τα σάκχαρα που περιέχει: Η λήψη συμπληρώματος cranberry σε κάψουλες, που έχουν φανεί εξίσου αποτελεσματικές στην πρόληψη των ουρολοιμώξεων.
Οι κάψουλες δεν περιέχουν ζάχαρη, περιέχουν όμως τα δραστικά συστατικά των cranberries που θα μας προ¬στατέψουν από τις ουρολοιμώξεις, χωρίς να μας φορ¬τώνουν ζάχαρη και να μας προκαλέσουν αύξηση του βάρους.
Τα cranberries έχουν και άλλες ευεργετικές ιδιότητες εκτός από το να μας προστατεύουν κατά των ουρολοιμώξεων.
ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ: Είναι πολύ πλούσια σε αντιοξειδωτικά. Περιέχουν περισσότερες αντι¬289
οξειδωτικές φαινόλες από 19 φρούtα που καταναλώνουμε τακτικά, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύ¬θηκε τον Νοέμβριο του 2001 στην έκδοση του Journal of Agriculture and Food Chemistry. Η κατανάλωση λοι¬πόν cranberries μπορεί να μας προστατέψει από πολλές ασθένειες που σχετίζονται με την υπερπαραγωγή ελευθέρων ριζών στο σώμα μας.
ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ: Λόγω του υψηλού περιεχομένου τους σε αντιοξειδωτικά έχουν αντιγηραντική δράση και μπορούν να μας προστατέψουν από ασθένειες που σχετίζονται με το γήρας, όπως έλλειψη συντονισμού και μνήμης.
Ο James Joseph, Ph. D. και η Barbara Shukit-Hale, Ph. D. έχουν πειραματιστεί με την ικανότητα των cranberries να προστατεύουν τα εγκεφαλικά κύτταρα από τη βλάβη των ελευθέρων ριζών και την συνεπακόλουθη απώλεια κινητικών και νοητικών λειτουργιών.
ΚΑΡΔΙΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ: Η κατανάλωση cranberries μπορεί να έχει ευεργετική επίδραση στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Τα cranberries περιέχουν σημαντική ποσότητα φλαβονοειδών και πολυφαινολικών συστατικών τα οποία έχουν φανεί ότι εμποδίζουν την οξείδωση της LDL, της «κακής» χοληστερόλης. Με¬λέτη που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Nutrition προτείνει ότι η κατανάλωση χυμού cranberry χαμηλού σε θερμίδες μπορεί να αυξήσει την HDL, την καλή χο¬ληστερόλη και να μειώσει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων. Από τις έρευνες φαίνεται ότι τα cranberries προ¬σφέρουν προστασία κατά της αθηροσκλήρωσης. Έρευνα που παρουσιάστηκε το 2005 στο ετήσιο συνέδριο του International Union of Physiological Sciences έδειξε ότι καθημερινή δόση σκόνης cranberries αποκαθιστά την υγεία των αιμοφόρων αγγείων σε πειραματόζωα με αθηροσκλήρωση. Αυτό σημαίνει ότι τα cranberries 290
θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα άτομα που έχουν αθηροσκλήρωση. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι πολυφαινόλες των cranberries είναι υπεύθυνες γι᾿ αυτά τα αποτελέσματα. Οι άνθρωποι όμως θα πρέπει να κατα¬ναλώνουν 4 με 8 μερίδες σκόνης cranberries ή 10 με 20 μερίδες χυμού cranberries την ημέρα, για να φτάσουν τα επίπεδα των πολυφαινολών που δόθηκαν στα πει¬ραματόζωα αυτής της μελέτης.
ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ: Τα cranberries έχουν επίσης αντικαρκινική δράση. Εργαστηριακές μελέτες που έγιναν το 1996 από επιστήμονες του πα¬νεπιστημίου του Illinois και δημοσιεύτηκαν στο Planta Medica έδειξαν ότι τα cranberries έχουν ισχυρές αντικαρκινικές ιδιότητες. Πιο πρόσφατες μελέτες που έγιναν στο πανεπιστήμιο του Western Ontario έδειξαν ότι καρκινικά κύτταρα ανθρώπινου μαστού παρουσίασαν σημαντικά μειωμένη συχνότητα ανάπτυξης όγκων, όταν στη δίαιτα της ομάδας των πειραματόζωων προ¬στέθηκαν cranberries. Το 2002 σε διεθνή συνάντηση της American Chemical Society η Catherine Neto, επί¬κουρος καθηγήτρια στο University of Massachussetts- Darmouth, παρουσίασε έρευνα για διάφορα συστατικά των cranberries που ήταν τοξικά σε καρκινικά κύτταρα του πνεύμονα, του τραχήλου, του προστάτη, του μαστού και της λευχαιμίας.
Δοσολογία
Η συνιστώμενη δοσολογία είναι μια κάψουλα συμπυκνωμένου χυμού cranberry (400 mg) δυο φορές την ημέρα. Μπορείτε να πιείτε και πολλά ποτήρια χυμού cranberry, για να φτάσετε στη δοσολογία των δύο κάψουλων.
Παρενέργειες-Αλληλεπιδράσεις
Το cranberry δεν προκαλεί παρενέργειες.